Ý NGHĨA CỦA GIÁC NGỘ TRONG PHẬT GIÁO

1. Giác Ngộ là gì? 

Theo nghĩa Hán Việt, giác ngộ được hiểu là sự thức tỉnh và nhận ra. Giác tức thức dậy, Ngộ biểu thị nhận thức. Vì vậy, giác ngộ đồng nghĩa với việc tỉnh thức và khám phá ra những chân lý tuyệt vời trong cuộc sống hằng ngày;

 

Khái niệm này đòi hỏi sự hiểu biết từ mọi mặt của tri thức, lý luận, cảm xúc và sâu sắc từ kinh nghiệm sống. Theo những ý nghĩa này, nhiều người còn gọi giác ngộ là tuệ giác.
Đơn giản, giác ngộ cũng có thể được hiểu là khi con người quyết tâm từ bỏ những thói quen xấu xa, những ham muốn vật chất để chọn lối sống an bình, trong sạch, hướng tới những giá trị cao quý trong cuộc sống.

 

Tuy nhiên, trong triết lý Phật, ý nghĩa của giác ngộ không chỉ đơn thuần như vậy. Đó là việc hiểu rõ sâu sắc về sự thật về cuộc sống, hiểu biết sâu xa về nguyên nhân của sự sinh ra và kết thúc của chúng ta. Thêm vào đó, giác ngộ còn thể hiện qua việc khám phá những điều hấp dẫn, những bí ẩn từ thời xa xưa mà chúng ta chưa từng biết đến.

 

 

Nếu con người trong thế gian này đạt được giác ngộ theo triết lý Phật, họ có thể tiến tới đỉnh cao của đạo đức, trở thành một Phật tử. Đây là bước tiến quan trọng nhất, là sự khai phá tiềm năng tối thượng đang ẩn chứa sâu thẳm trong mỗi con người. Đó chính là mục tiêu vĩ đại nhất, mục tiêu cứu rỗi mà Phật giáo luôn hướng đến.

 

➤  Xem thêm bài viết: Tượng Phật Thích Ca

 

2. Ý nghĩa của "Giác Ngộ" trong Phật Giáo

Theo Phật giáo, việc tu tập và nhập xuất gia để giải thoát khỏi vòng luân hồi yêu cầu sự tích đức và tu tập tâm linh. Đạt được giác ngộ là điều cần thiết để chuyên tâm tu hành. Giác ngộ gồm bốn giai đoạn và có thể xảy ra từng phần.

 

Theo diễn giải thông thường, khi ta nhận biết một phần nào đó trong triết lý, ta coi đó là giác ngộ. Tuy nhiên, đó không phải là giác ngộ đích thực. Giác ngộ phải là sự hiểu biết toàn diện, sâu sắc, không chỉ là hiểu một cách sơ sài, nông cạn.

 

Chỉ những người thực sự giác ngộ mới hiểu rõ họ đã nhận thức được điều gì và qua đâu để đạt được điều đó. Trong Phật giáo, cấm kỵ việc tự xưng giác ngộ khi chưa thực sự giác ngộ. Niết bàn, là trạng thái cảm xúc khi người ta giác ngộ hoàn toàn, là sự hạnh phúc, không gì tả được khi giải thoát khỏi khổ đau và ràng buộc.

 

Giác ngộ là hiện thực, là sự trưởng thành và hoàn thiện như một con người. Người đạt giác ngộ phải có đạo đức, trí tuệ, trách nhiệm và sự ổn định. Khi có đạo đức, trí tuệ và tâm tỉnh thức, họ biết cách yêu thương tự nhiên, chân thật và tình thương chính là ánh sáng tự nhiên của trí tuệ.

 

 

3. Biểu hiện "Giác Ngộ"

Kỳ thực, không có nhiều người đạt thành công trong việc giác ngộ. Nguyên nhân không nằm ở sự phức tạp của giác ngộ mà chính là do bản thân họ chưa quyết tâm thoát khỏi đau khổ và vấn đề của chính mình.

 

 

Trong khi người bình thường dễ bị thống trị bởi cơn giận dữ, những người đã giác ngộ lại thường thấp thỏm, giàu lòng từ bi, họ im lặng và dùng tình yêu thương để làm dịu đi mọi khó khăn. Dù xung quanh đầy rối ren, cuộc sống đầy sóng gió và vấn đề vật chất, con người giác ngộ vẫn giữ được sự yên bình và bình tĩnh.

 

➤ Người giác ngộ tự biết liệu mình đã giác ngộ hay chưa. Có một số dấu hiệu mà những người tu theo Phật pháp có thể nhận biết:

➤ Người giác ngộ không còn bị lôi cuốn bởi lòng tham dục với cuộc sống. Họ không cần phải cố gắng khiến bản thân yên bình trong thiền định, điều đó tự nhiên diễn ra. Họ luôn trải qua hạnh phúc bên trong, an lạc, không bị ám ảnh bởi nỗi sợ hãi.

➤ Những cảm xúc nhỏ nhặt như ghen tị, căm ghét, phiền não không còn tồn tại trong những người đã giác ngộ. Họ thích thú với việc tập trung thiền định một mình, không quan tâm đến những nơi hoa mỹ, tranh đấu, hoặc quảng cáo bản thân.

➤ Người giác ngộ thường không hứng thú với những vấn đề vụ lợi và luôn tránh xa những cuộc xung đột. Họ thích đọc, nghe hoặc trao đổi về Phật pháp, không mê hoặc vào các cuộc sống đời thường.

➤ Họ rất vui mừng khi thấy người khác cũng đạt giác ngộ. Nếu người khác giác ngộ mà bản thân cảm thấy phiền muộn, ghen tị, thì không thể coi là đã thành công trong giác ngộ.

➤ Nhờ sự tỉnh thức, người giác ngộ dần dần giảm thiểu ham muốn vật chất và không còn phụ thuộc vào những thứ tạm thời, vì họ nhận ra rằng những điều này chỉ mang đến đau khổ.

➤ Họ tôn trọng sự thật và trí tuệ, không thích sự giả dối hay việc tự xưng làm thầy. Họ tin rằng tình yêu hiện hữu xung quanh, trong tất cả mọi người và mọi vật.

➤ Người giác ngộ không ép buộc người khác chấp nhận quan điểm cá nhân của họ, mà tôn trọng và lắng nghe ý kiến từ tất cả mọi người.

➤ Họ nhận ra rằng Niết Bàn, sự an vui thực sự, chính là nơi họ tìm được sự bình an. Và còn nhiều dấu hiệu giác ngộ khác. Nếu đã giác ngộ, nhưng đôi khi gặp phải những trở ngại, hãy giữ bình tĩnh và nhận biết rằng đó chỉ là tập khí tạm thời, cố gắng kiềm chế và sẽ trở lại bình yên.